Gītārtha-Saṁgraha - Maṅgala Verses in Sanskrit with english meaning of each word.
श्रीभगवद्गीता
श्रीमदाचार्याभिनवगुप्तपादप्रणीतगीतार्थसंग्रहाभिख्यव्याख्योपेता
Maṅgala Verses:
य एष विततस्फुरद्विविधभावचक्रात्मक:
परस्परविभेदवान्विषयतामुपागच्छति ।
यदेकमयभावनावशत एत्यभेदान्वयं
स शंभुरशिवापहों जयति बोधभासां निधि: ॥१॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
वितत | vitata | any stringed instrument / wide / far-spreading |
स्फुर | sphura | throb / quiver |
स्फुरत् | sphurat | quivering / shaking / trembling |
स्फुरण | sphuraṇa | twinkling / shining / flashing |
भाव | bhāva | spirit / sentiment / emotion |
परस्पर | paraspara | mutual / each other |
विभेद | vibheda | separation / division |
विषयता | viṣayatā | relation between an object and the knowledge of it |
गच्छति | gacchati | he / she / it goes |
मय | maya | made of / consisting of |
एत्य | etya | having come near |
अन्वय | anvaya | logical connection of words / syntax / connection / succession |
जयति | jayati | win / be victorious |
द्वैपायनेन मुनिना यदिदं व्यधायि
शास्त्रं सहस्त्रशतसंमितमंत्र मोक्ष:।
माधान्यत: फलतया प्रथितस्तदन्य-
धर्मादि तस्य परिपोषयितुं प्रगीतम् ॥२॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
संमित | saṃmita | symmetrical |
प्रथित | prathita | published / known / spread |
परिपोषयति | paripoṣayati | nourish |
प्रगीत | pragīta | sing-song or drawling recitation / one who has begun to sing |
मोक्षश्च नाम सकलाप्रविभागरूपे
सर्वज्ञसर्वकरणादिशुभस्वभावे ।
आकाङ्क्ष्या विरहिते भगवत्यधीशे
नित्योदिते लय इयान्प्रथित: समासात् ॥३॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
सकल | sakala | total / entire |
प्रविभाग | pravibhāga | separation / portion / part |
सर्वज्ञ | sarvajña | omniscient / all-knowing |
भास्वत् | bhāsvat | sun / luminous |
आकाङ्क्ष्य | ākāṅkṣya | desirable |
विरहित | virahita | separated / free from |
भगवत् | bhagavat | glorious / prosperous / holy |
नित्योदित | nityodita | risen by itself |
लय | laya | rest / death / destruction |
प्रथित | prathita | published / known / spread |
समासतस् | samāsatas | concisely |
यद्यप्यन्यप्रसङ्गेषु मोक्षो नामात्र गीयते ।
तथापि भगवद्गीता: सम्यक्तत्प्राप्तिदायिका: ॥४॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
यद्यपि | yadyapi | although / even though |
प्रसङ्ग | prasaṅga | occasion / context |
गीयते | gīyate | be sung or praised in song |
तथापि | tathāpi | even then / yet / nevertheless |
सम्यक्ता | samyaktā | rightness / correct manner |
तास्वन्यै: प्राक्तनैर्व्याख्या: कृता यद्यपि भूयसा ।
न्याय्यस्तथाप्युद्यमो मे तद्गूढार्थप्रकाशक: ॥५॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
प्राक्तन | prāktana | prior / previous |
यद्यपि | yadyapi | although / even though |
भूयसा | bhūyasā | in a high degree / exceedingly |
न्याय्य | nyāyya | usual / regular |
गूढार्थ | gūḍhārtha | hidden or mystic sense / having a hidden meaning |
प्रकाशक | prakāśaka | discoverer / making clear |
भट्टेन्दुराजादाम्नाय विविच्य च चिरं धिया ।
कृतोऽभिनवगुप्तेन सोऽयं गीतार्थसंग्रह: ॥६॥
Sanskrit Word | Transliteration | English Meaning |
---|---|---|
विविच्यते | vivicyate | go asunder / separate |
चिर | cira | long [time] |
धिया | dhiyā | by intelligence / by thought |
Meanings from Learnsanskrit
Next posts in series :
Gītārtha-Saṁgraha - Chapter 1 in Sanskrit
Gītārtha-Saṁgraha - Chapter 2 in Sanskrit